Δ 1, ΣΤ 2
Η κυρά Σαρακοστή
Σαρακοστή λέμε τις σαράντα ημέρες πριν από την Κυριακή του Πάσχα. Αυτές τις μέρες με τις ακολουθίες των Χαιρετισμών και τις λειτουργίες των προηγιασμένων δώρων οι χριστιανοί προετοιμάζονται για τα Πάθη του Κυρίου μας και για την ένδοξή Του Ανάσταση. Σε αυτό βοηθάει και η νηστεία. Πολλοί πιστεύουν ότι νηστεία είναι μόνο να μην τρώμε ορισμένα φαγητά. Στην αληθινή όμως νηστεία πρέπει επίσης να αποφεύγουμε να κάνουμε κακό με λόγια και με έργα. Η νηστεία εἰναι άσκηση και αγώνας πρώτα ψυχής και ύστερα σώματος. Ο πιστός που μπαίνει στη Σαρακοστή είναι σαν τον αθλητή που μπαίνει στον στίβο να αγωνιστεί. Προσπαθεἰ να αλλάξει κακιές συνήθειες και επιθυμίες σε πράξεις καλοσύνης και αγιασμού. Από πολύ παλιά υπήρχε η συνήθεια να νηστεύουμε, για να μιμηθούμε τη νηστεία που έκανε ο Χριστός στην έρημο.
Η Σαρακοστή περνά αργά γι'αυτούς που νηστεύουν, ιδίως τις τελευταίες μέρες. Έτσι επειδή παλιά δεν υπήρχαν τα σημερινά ημερολόγια, για να μετρούν το πέρασμα της νηστείας, έφτιαχναν ένα μετρητάρι, ένα αυτοσχέδιο δηλαδή ημερολόγιο. Πάνω σε ένα χαρτί ζωγράφιζαν τη Σαρακοστή, σαν μια καλόγρια, την κυρά Σαρακοστή. Δεν της έβαζαν στόμα γιατί αντιπροσώπευε τη νηστεία. Τα χέρια της ήταν σταυρωμένα από τις πολλές προσευχές και είχε επτά πόδια, ένα για κάθε εβδομάδα της Σαρακοστής. Με το ψαλίδι κόβανε την κυρά Σαρακοστή και την κρεμούσαν στον τοίχο. Κάθε Σάββατο της κόβανε ένα πόδι. Το τελευταίο πόδι το κόβανε το Μεγάλο Σάββατο και το βάζαν μέσα σε ένα ξερό σύκο. Αυτό το σύκο το ανακατεύανε μαζί με όλα τα άλλα και όποιος το έβρισκε, λέγανε πως ήταν ο τυχερός.
Ακόμα κι αν δε νηστεύετε, μπορείτε να φτιάξετε κι εσείς αυτό το μετρητάρι της κυρά Σαρακοστής, για να μετρήσετε τις εβδομάδες ως το Πάσχα.
Οι εβδομάδες της Σαρακοστής:
Η Καθαρή Εβδομάδα.
Η Πρώτη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι η γιοτή της Ορθοδοξίας.
Τη δεύτερη Κυριακή η εκκλησία τιμά τη μνήμη του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά.
Την τρίτη Κυριακή γιορτάζεται η Προσκύνηση του Σταυρού, "Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως".
Την τέταρτη Κυριακή τιμάται η μνήμη του Αγίου Ιωάννη, συγγραφέα της Κλίμακος.
Την Πέμπτη της πέμπτης Εβδομάδας, ψάλλεται ο Μεγάλος Κανόνας και την Παρασκευή ο Ακάθιστος Ύμνος.
Την έκτη εβδομάδα γιορτάζουμε το Σάββατο του Λαζάρου και την Κυριακή των Βαΐων.
Και τέλος τη Μεγάλη Εβδομάδα με την Κυριακή του Πάσχα.
Την κυρά Σαρακοστή
που’ ναι έθιμο παλιό
οι γιαγιάδες μας την φτιάχναν
με αλεύρι και νερό.
Για στολίδι της φορούσαν
στο κεφάλι έναν σταυρό
μα το στόμα της ξεχνούσαν
γιατί νήστευε καιρό.
Και τις μέρες τις μετρούσαν
με τα πόδια της τα επτά
κόβαν ένα τη βδομάδα
μέχρι να 'ρθει η Πασχαλιά.
Την κυρά Σαρακοστή
όλοι φτιάξτε την μαζί
με αλεύρι και νερό
έτοιμη είναι στο λεπτό!
Πόδια πρέπει να έχει εφτά
τις εβδομάδες να μετρά!
Στόμα δεν έχει! Ξέρεις γιατί;
Κάνει νηστεία αυστηρή
μέχρι του Πάσχα την Κυριακή.
Αυτοί είναι οι στίχοι που απαγγέλλουν μαμάδες και παιδιά όταν μαζί στην κουζίνα ζυμώνουν και πλάθουν την «Κυρά Σαρακοστή», μια κούκλα από νηστίσιμο ζυμάρι με πολύ αλάτι, για να μη χαλάσει μέχρι να περάσουν οι σαράντα εννέα μέρες της νηστείας.
Ζωγραφίστε κι εσείς την Κυρά Σαρακοστή βλέποντάς την από τον σύνδεσμο παρακάτω.
Μπορείτε επίσης να την κρεμάσετε και στην πόρτα σας, όπως θα δείτε στον παρακάτω σύνδεσμο.
Η καθαρή Δευτέρα
Το όνομα “Καθαρά” (Καθαρή Δευτέρα) προήλθε από μια συνήθεια που είχαν οι νοικοκυρές το πρωί της ημέρας αυτής, να καθαρίζουν με αλισίβα- ζεστό νερό και στάχτη- όλα τα μαγειρικά σκεύη. Έπειτα τα κρεμούσαν στη θέση τους όπου και παρέμεναν αχρησιμοποίητα μέχρι να λήξει η νηστεία της Σαρακοστής. Για τις νοικοκυρές ήταν η μέρα της κάθαρσης. Την ημέρα αυτή ξεχύνονταν όλοι οικογενειακώς έξω στην ύπαιθρο και έστρωναν κάτω στη γη, για να φάνε τα νηστίσιμα φαγητά τους όπως λαγάνες, λαχανικά, χαλβά, ελιές και ταραμά.
ΚΑΛΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ
